Spoorzoeken
De aanleg van de uitgraving door het "Hochwald" tussen Uedem en Labbeck vergde van
de NBDS een enorme investering. Omdat de locomotieven in die tijd nog vrij zwak waren, moest men
steile hellingen in een sneltreintraject als dat van de NBDS in ieder geval vermijden. Om de
Het diep ingesneden tracé wordt
hier als ruiterpad gebruikt
heuvels heen rijden was geen oplossing,want dat zou de reistijd ook verlengd hebben. Er bleef dus
geen andere oplossing als zich door de heuvels van het Hochwald heen te graven en zo de hellingen
in het traject tot een minimum te beperken. Op de plaats van de doorsteek lag het maaiveld op een hoogte
van ca. 60 tot 70 m boven NAP. In Uedemerbruch en Xanten lag het niveau van de spoorlijn op
slechts 20 tot 22 m boven NAP. Het hoogste punt van het traject in de uitgraving lag nabij de Villa
Reichswald op een hoogte van ca. 47 m. Om dit hoogteverschil van 25 m te kunnen overwinnen werden er
ten westen en ten oosten van de heuvelrug enorme aarden opritten - spoordijken - aangelegd. Ondanks
deze imposante grondwerken kon men een maximale helling van het traject van 10 promille niet vermijden.
De spoordijken en de doorsteek van de heuvelrug "Hochwald" zijn tot op heden vrijwel geheel
behouden gebleven en worden als wandelpad en/of ruiterpad gebruikt. Op de plek van de foto wordt het
oude tracé als ruiterpad gebruikt. Onze blik gaat hier naar het westen, naar Uedemerfeld. Hier ter
plaatse is het kunstmatig aangelegde dal lang niet meer zo diep als bij de Villa Reichswald. Tekst en
foto schilderen de toestand zoals ik die in mei 1999 aantrof.
Brug over de insnijding bij Villa Reichswald. De foto is in zuidelijke richting genomen.
Op de voorgrond loopt het wandelpad van Labbeck naar Uedemerbruch van links naar rechts. Het stuk van het
spoortraject onder de brug is dichtgegroeid en niet begaanbaar.
De brug zelf schijnt mij een
constructie uit de jaren zestig van de vorige eeuw te zijn.
De Villa Reichswald - het voormalige vakantiehotel van de NBDS - is tegenwoordig nog als café-restaurant in bedrijf. Vanaf het terras en de parkeerplaats kan men het panorama over het dieper gelegen gedeelte van de Niederrhein met de stad Xanten genieten.
Doorsteek door de spoordijk bij Uedemerbruch. Boven op de dam bevond zich op deze plaats de halte Uedemerbruch met een houten wachthuisje.
Doorsteek van de spoordijk bij Uedemerbruch.
De voormalige halte Uedemerfeld. Als aandenken aan de spoorweg heeft de gemeente Uedem hier een houten wachthuisje in de stijl van het oorspronkelijk gebouwtje opgesteld. Hier lag eens een inhaalspoor.
Evenals in Uedemerfeld staat in Uedemerbruch een wachthuisje en ligt er een stukje
spoor. Het bordje P (Pfeifen = fluiten) is door vandalen omgetrokken.
De posten en baanwachters-huisjes langs het spoor van de NBDS zijn zeer in trek als woonhuis. Deze laatste post voor Xanten wordt juist weer bewoonbaar gemaakt (6-99).
Behalve als ruiterpad dient tegenwoordig een gedeelte van het tracé als wandelweg. Tussen Villa Reichswald en Xanten loopt de Europese wandelweg E8 voor een groot gedeelte over de oude spoordijk.
Boemeltrein met locomotief uit de serie 215 verlaat Xanten op weg naar Duisburg. Het huidige en momentaan enige station van Xanten is niet het voormalige Station van de NBDS. Dat lag ca. 800 m verder naar het westen en werd ook "Xanten West" of "Xanten SS" genoemd. Behalve de straatnaam "Boxtelstraße" is er ter plekke niets meer wat aan de NBDS herinnert. Tegenwoordig rijden hier in Xanten dieseltreinstellen van het type "Talent".
Insnijding van het landschap tussen Xanten en Birten. De lijn Duisburg - Xanten (-Kleef) en de spoorlijn Boxtel - Wesel liepen op dit stuk van het traject parallel. De NBDS lijn lag ten westen (op de foto links) van de lijn Krefeld-Xanten. Het witte huis op de foto was eens post No.81 van de NBDS. Het NBDS spoor verliep dus op de foto links van dit huis in een iets minder diepe ingraving, die men vandaag de dag nog in het landschap en op de topografische kaart kan zien. Een stuk verderop, ten zuiden van Birten kruisten beide lijnen en boog de spoorlijn Boxtel - Wesel naar het oosten af.
Lange rechte rijen bomen en struikgewas in het landschap markeren het oorspronkelijk verloop van de sinds lang verdwenen spoorlijn. Opname gemaakt bij het gehucht Eppinghoven tussen Birten en Menzelen. Rechts op de achtergrond ligt het plaatsje Menzelen.
Een paar parallelle scheuren in het asfalt van een klein binnenwegje zijn het bewijs dat er inderdaad ooit rails gelegen hebben. Rechts van de straat staat een lichtblauw huisje. Is het een baanwachtershuis? En inderdaad het is zonder twijfel als NBDS baanwachterswoning te identificeren. Het dak is omgebouwd, er wordt net een schuurtje aangebouwd, maar het geheel kan zijn afkomst niet verloochenen.
Aan de andere kant van de weg ligt in de schaduw van een oude plataan het station van Menzelen. Het is een kopie van het station Liempde. Het is verbouwd, het dak veranderd en het perron is verdwenen maar het gedeelte op de foto is nog origineel en in een zeer goede toestand.
Bij dit gebouw gaat het om een voormalige baanwachterswoning van de Köln Mindener Eisenbahn, later opgegaan in de Pruisische Staatsbaan. Het ligt aan het gemeenschappelijk met de NBDS gebruikte deeltraject tussen Büderich en Wesel van de spoorverbinding van Hamburg over Wesel en Venlo naar Parijs. Het op de foto voorste stuk van het gebouw is de oorspronkelijke post 43 van de Pr. Staatsbaan. Het achterste stuk van het gebouw op de foto schijnt er later aangebouwd te zijn. Hier moeten de rails gelegen hebben. Het gebouw stond dus in zekere zin "dwars" op de lijn.
Voor je het weet, sta je aan de Rijn. Na enkele honderden meters over de spoordijk gereden te zijn ligt links een van de forten van de vestingstad Wesel. Hier begint ook de brug. De gemetselde bogen zijn op een enkele uitzondering na nog geheel intact. De leuningen en de friezen zijn verdwenen. Het is nog steeds een imposant bouwwerk, dat lange tijd door de NBDS in medegebruik was.
Terug naar Nederland. De laatste ritten op het traject Boxtel - Veghel werden op 28 maart 2005 door de VSM gehouden. Hier ziet u hoe de 23 071 met een lange trein genodigden het station Liempde nadert.
Ook op 28-3-2005 kwam een Lightrail trein op weg van Boxtel naar Veghel in Schijndel voorbij. De bewoners van het voormalige station waren met spoorpetten, spiegelei en fluitjes uitgerust, om de trein waardig te begroeten.
Niet ver van Veghel, aan de rand van het Industriegebied ligt dit eenzame huisje. Een kleine authentieke dus nog niet verbouwde baanwachterswoning van de NBDS.
Op 24-10-210 presenteert zich wachtpost 15 compleet gerestaureerd en van woekerend onkruid en struiken bevrijd aan de fotograaf. Voor het huisje liggen nog de rails. De overweg kan alleen door voetgangers en fietsers worden gebruikt. Gevaar door voorbijrijdende treinen bestaat sinds mei 2005 niet meer. Toen werd de lijn namelijk door ProRail van het landelijk spoornet afgekoppeld.
Lange tijd zorgde het Veghelse bedrijf CeHaVe voor regelmatig vrachtvervoer op de spoorlijn. In deze installatie die zich direct in het hoofdspoor bevindt werden de silowagens met graan ontladen. Graan dat door de CeHaVe tot veevoer werd verwerkt. Omdat vanaf 2000 schepen en vrachtwagens steeds meer graanvervoer van de spoorwegen overnamen en de CeHaVe van de lijn geen gebruik meer maakte, zegde ProRail het bestaande vervoersverdrag met de CeHaVe op. Dat was de doodsteek voor de rest van het Duitse Lijntje. ProRail plande de opheffing van de lijn voor maart 2005.
Uniek is de overweg aan de oostelijke kop van het stationsemplacement van Veghel. Hier zien we post 19 met ervoor de zwengels voor het bedienen van de overwegbomen. Deze foto werd op 28 Maart 2005 genomen. Medio 2008 was de overweg nog steeds in een tamelijk goed onderhouden staat te zien, hoewel van de slagbomen al gedeeltes ontbraken. Nog in datzelfde jaar werd de gehele overweginstallatie in opdracht van het Nederlands Spoorwegmuseum gedemonteerd en afgevoerd. Na heftig protest van de gemeente Veghel moest het museum in 2009 de installatie teruggeven en weer laten monteren.
Enkele honderden meters verder oostenlijk van post 19 staat het stootblok dat het einde van het laatste stuk Duits Lijntje markeert. De railstaven voor het stootblok zijn al in stukken gezaagd maar zitten nog aan de dwarsliggers vast. Links en rechts van de spoorbaan zijn woonwijken ontstaan. Een pad over het talud van de spoorweg gaat verder naar het oosten in richting Uden. Na een korte afstand wordt het tracé door een snelweg onderbroken.Om aan de andere kant van de weg verder over de spoordijk naar het oosten te lopen is een flinke omweg nodig.
Het Station van Uedem gezien vanaf de "perronzijde". Waar vroeger de rails
waren, loopt nu de Landesstraße (provinciale weg) L77. De opname dateert van 2 april 2005. De vergelijking
met de 100 jaar oudere
opname
uit de beeldband van de N.B.D.S. laat zien dat alleen de
uiterlijke vorm van het gebouw bewaard gebleven is.
© 1999 - 2020 Gerard Clemens laatste update 31-05-2020
Terug naar boven